Marka Taklit Suçu ve Cezası

Marka; bir ticaret malını tanıtmaya, benzerlerinden ayırmaya yarayan, o malın simgesi olan, resim ya da harften oluşan özel işaretler olarak tanımlanmaktadır. Türkiye’de tescilli bir markanın birebir taklit edilmese bile, markayı hatırlatacak şekilde ayırt edici yönlerinin taklit edilmesi ile marka hakkına tecavüz suçu gündeme gelir. 

Marka hakkına tecavüz suçu, marka taklit suçu olarak da bilinmektedir. Tescilli bir marka sahibinin izni veya bilgisi olmaksızın markayı taklit etmek, benzerini üreterek satışa sunmak, tescilli markanın tüm haklarından izinsiz olarak yararlanmak suç teşkil etmektedir ve Fikri ve Sınai Mülkiyet Kanunu’nda marka hakkına tecavüz olarak karşılık bulmaktadır. Ayrıca markanın taklit edilmesi suretiyle üretilen mallardan ticari kazanç elde edilmesi haksız rekabet hükümlerine göre de suç oluşturmaktadır. Haksız fiili gerçekleştiren kişi dürüstlük kurallarına aykırı olarak maddi kazanç sağlamaktadır. 

6769 sayılı Fikri ve Sınai Mülkiyet Kanunu‘nun 30. maddesi ile kanun koyucu marka taklit suçunun cezasını şu şekilde öngörmüştür:

1. Başkasına ait marka hakkına iktibas veya iltibas suretiyle tecavüz ederek mal üreten veya hizmet sunan, satışa arz eden veya satan, ithal ya da ihraç eden, ticari amaçla satın alan, bulunduran, nakleden veya depolayan kişi bir yıldan üç yıla kadar hapis ve yirmi bin güne kadar adli para cezası ile cezalandırılır.
2. Marka koruması olduğunu belirten işareti mal veya ambalaj üzerinden yetkisi olmadan kaldıran kişi, bir yıldan üç yıla kadar hapis ve beş bin güne kadar adli para cezası ile cezalandırılır.
3. Yetkisi olmadığı hâlde başkasına ait marka hakkı üzerinde devretmek, lisans veya rehin vermek suretiyle tasarrufta bulunan kişi iki yıldan dört yıla kadar hapis ve beş bin güne kadar adli para cezası ile cezalandırılır.

Marka Hakkı İhlali Halinde Tazminat Davası Açma Hakkı 

Marka hakkının ihlali halinde, hak sahibi kişi veya kişilerin haksız fiili gerçekleştiren kişilere karşı maddi ve manevi tazminat davası açma hakkı bulunmaktadır.

1. Maddi Tazminat Davası

Marka sahibi, piyasaya sunduğu ve gelir elde ettiği ürünü taklit edilerek marka hakkı ihlal edildiğinde maddi birtakım zararlar ile karşı karşıya kalacaktır. Söz konusu ürünü piyasaya süren ve piyasadaki orijinal ürününden ticari kazanç elde eden marka sahibinin karşı karşıya kaldığı haksız durum ile elde ettiği kâr belirli bir oranda düşecektir. Bu durumda, marka sahibinin, markasını taklit eden kişi ve kişiler sebebiyle doğmuş olan ve doğabilecek zararlarını tazmin etmesi beklenecektir. İşte bu sebeple marka sahibinin kanunen güvence altına alınmış maddi tazminat davasına yönelik seçimlik hakları bulunmaktadır. Haklılığını adli merciler önünde ispatlayan marka sahibi, kanunun öngördüğü seçimlik haklardan birini tercih ederek maddi zararını haksız fiili gerçekleştiren kişi veya kişilerden karşılayabilir. Söz konusu seçimlik haklara göre;

1. Marka hakkına tecavüz edilmeseydi, marka sahibinin elde edebileceği muhtemel gelir maddi tazminat olarak marka hakkına tecavüz edenden talep edilebilir.
2. Marka hakkına tecavüz edenin, gerçekleştirdiği bu haksız fiil ile kazandığı net kazancı marka sahibi tarafından talep edilebilir. 
3. Marka hakkına tecavüz eden kişi veya kişiler bu hakkı bir lisans sözleşmesi ile hukuka uygun şekilde kullanmış olsaydı, ödenmesi gerekecek olan lisans bedeli marka sahibi tarafından talep edilebilecektir.

2. Manevi Tazminat Davası

Markanın taklit edilmesiyle ve kendi ürettiğinden daha düşük kalitedeki ürünlerin satışa sunulması sebebiyle ticari itibarı zarar gören hak sahibi, haksız fiili gerçekleştiren kişi veya kişilerden uğradığı ticari itibar kaybı gibi manevi zararlarının tazminini isteyebilir. Bu sebeple manevi tazminat istemi üzerine mahkemeye başvurabilir.

Marka Taklidi Halinde Ne Yapılmalıdır?

Markanızın taklit edildiğini düşünüyorsanız, başvurabileceğiniz bazı hukuki koruma yolları bulunmaktadır. 

Savcılığa bu konuda suç duyurusunda bulunarak ceza davası açılmasını sağlayabilirsiniz. Marka hakkına tecavüz davaları olan tecavüzün tespiti, durdurulması, kaldırılması, önlenmesi olarak sayılan hukuk davalarını açabilirsiniz.

Söz konusu hukuk davaları ile birlikte maddi ve manevi tazminat davaları açarak haksız fiilde bulunan kişi veya kişilerden zararınızın tazminini talep edebilirsiniz.

Marka takliti halinde açılacak davalar için fikri ve sınai mülkiyet hukuku alanında uzman bir avukattan yararlanmak hak kaybına uğramanızı önleyecektir.

Marka Hakkının İhlali

Marka hakkının ihlalinin gündeme gelmesi için, ihlale konu markanın Türkiye’de uygun şekilde tescilinin yapılmış olması şartı bulunmaktadır. Suça konu haksız fiilin işlendiğinin kanıtı, markanın tescilinin daha önceden yapılmasıdır. Çakma, imitasyon, kopya ürünler marka hakkını ihlal ederek asıl hak sahibi aleyhinde maddi ve manevi zararlara yol açmaktadır. Ancak bu ürünlerin marka hakkını ihlal ettiği ispatlanmalıdır. Bu konuda bilirkişi görüşü alınabilir. Markanın çakması veya kopyası olduğu iddia edilen ürünün, tüketiciye markayı anımsatması ve bu sebeple tüketicinin söz konusu ürüne yönelmesi durumunda marka hakkının ihlal edildiği söylenebilir.

Fikri ve Sınai Mülkiyet Kanunu’nun 29. maddesinde, marka hakkının ihlali sayılan fiiller sayılmıştır:

1. Marka sahibinin izni olmaksızın, markayı 7. maddede belirtilen biçimlerde kullanmak.
2. Marka sahibinin izni olmaksızın, markayı veya ayırt edilemeyecek kadar benzerini kullanmak suretiyle markayı taklit etmek.
3. Markayı veya ayırt edilemeyecek kadar benzerini kullanmak suretiyle markanın taklit edildiğini bildiği veya bilmesi gerektiği hâlde tecavüz yoluyla kullanılan markayı taşıyan ürünleri satmak, dağıtmak, başka bir şekilde ticaret alanına çıkarmak, ithal işlemine tabi tutmak, ihraç etmek, ticari amaçla elde bulundurmak veya bu ürüne dair sözleşme yapmak için öneride bulunmak.
4. Marka sahibi tarafından lisans yoluyla verilmiş hakları izinsiz genişletmek veya bu hakları üçüncü kişilere devretmek.

Kanunda sayılan haksız fiillerden bir veya birkaçının kasten gerçekleştirilmesi halinde marka hakkına tecavüz suçu işlenmiş olacaktır.

Marka hakkının ihlalinin önlenmesi için bazı tedbirler alınabilir. Örneğin, tecavüz oluşturan ve cezayı gerektiren mallar ile bu malların üretiminde kullanıldığı tespit edilen araçlara el konulması mümkündür. Marka hakkını ihlal eden ürünlerin üretimi durdurulabilir, ürünlerin imha edilmesine karar verilebilir.

Marka hakkının ihlali ile ilgili hukuki davalarda fikri ve sınai hukuk mahkemeleri, işbu mahkemelerin olmadığı yerlerde ise asliye hukuk mahkemeleri görevlidir.

Marka hakkının ihlaline ilişkin ceza davalarında ise fikri ve sınai ceza mahkemeleri görevlidir. 

Taklit Marka Avukatları

Marka taklit suçu olarak bilinen marka hakkına tecavüz suçu, fikri ve sınai mülkiyet hukukuna bağlı ceza davalarının konusunu oluşturmaktır. Maddi ve manevi hak kayıplarının önüne geçebilmek için fikri ve sınai mülkiyet hukukunda uzman bir avukattan yardım alınması önem teşkil etmektedir. 

Taklit Ürün Uzlaşma

Piyasaya taklit ürün sürülmesi ile marka hakkına tecavüz suçunun oluşması halinde, bu suçun uzlaşma kapsamına girip girmeyeceği sorusu akla gelmektedir. Marka hakkına tecavüz suçunun hem hukuki hem cezai yaptırımları bulunmaktadır. Bu suçun işlenmesi halinde kamu davası açılmaktadır. Aynı zamanda marka hakkına tecavüz suçu, şikayete bağlı suçlardandır. Şikayete bağlı suçlar içinde sayıldığından uzlaşma hükümlerine tabiidir.

Marka hakkına tecavüz suçunu işleyen ile hak sahibi arasında uzlaşma hükümleri uygulanabilir. 

Marka taklit suçları ve cezaları ile ilgili daha fazla bilgi almak için hukuk büromuza danışmanızda yarar vardır.