Şahıs Şirketi ve Limited Şirket Farkları

Ticaret hayatında yer alan kişilerin işlerini yürütme biçimleri farklılık göstermektedir. Özellikle yaptıkları işin türü, sermayesi ve getirisi gibi faktörler, hareket şeklini de belirlemektedir. Buradaki ayrımda en temel faktör, şirketin şahıslardan ayrı bir tüzel kişiliği olup olmamasıdır. Zira bu ayrıma bağlı olarak iki farklı şirket tipi mevcuttur. Bunlardan ilki şahıs şirketleri, ikincisi ise sermaye şirketleridir. Sermaye şirketlerinin şirket kurucularından bağımsız bir tüzel kişiliği vardır. Şahıs şirketleri için ise böyle bir tüzel kişilik mevcut değildir. Bu yazımızda ise şahıs şirketlerini sermaye şirketlerinden biri olan limited şirket ile karşılaştıracağız. Şahıs şirketi ile limited şirket arasındaki farkları inceleyeceğiz. Öncelikle her ikisini de açıklayalım.

Şahıs Şirketleri

Şahıs şirketleri, şirketin kurucularından ayrı bir tüzel kişiliğinin bulunmadığı şirketlerdir. Bu nedenle şirketin işlemlerinden kurucular (ortaklar) da sorumlu olurlar. Örneğin şirketin borcu varsa alacaklıların şirket ortaklarına başvuru hakkı vardır. Sermaye şirketlerinde ise bu durum söz konusu değildir.

Türk Ticaret Kanunu‘na göre iki çeşit şahıs şirketi vardır. Bunlar kolektif şirket ile komandit şirkettir. Şimdi bu şirket türlerini kısaca görelim.

Kolektif Şirket

Şahıs şirketlerinin en yaygın biçimi kolektif şirkettir. Ortakların bir ticari işletmeyi ticaret unvanı altında işletmek amacıyla kurduğu şirketler kolektif şirkettir. Şirkette en az iki ortak olması gerekir. Ortakların şirketin borçlarından dolayı alacaklılarına karşı sınırsız sorumlulukları vardır. Bu şirketlerde asgari sermaye sınırı yoktur. Bu hususlara ilişkin esas sözleşmede de düzenlemeler yer alır.

Kolektif şirketin esas sözleşmesinde kanunen yer alması zorunlu unsurlar şöyledir:

• Ortakların ad-soyadları, yerleşim yerleri ve uyrukları,
• Ortaklığın kolektif olduğu bilgisi ve ortaklığın ticaret unvanı ile merkezi,
• Şirketin faaliyet konusu,
• Her ortağın koymayı taahhüt ettiği sermayenin türü ve miktarı,
• Şirket temsilcilerinin ad ve soyadları ile imza yetkisini paylaştığı diğer kişiler.

Bunlar zorunlu unsurlar olup bunlardan başka kayıtların da sözleşmede yer alması mümkündür. Örneğin; kâr ve zarara katılım, işletmenin faaliyete geçtiği tarih, şirketin süresi gibi şartlar da sözleşmeye eklenebilir.

Komandit Şirket

Bir diğer şahıs şirketi çeşidi ise komandit şirkettir. Komandit şirketin kolektif şirketten farkı, en az bir ortağın kolektif şirketten farklı olarak sorumluluğunun sınırlı olmasıdır. Kolektif şirkette bütün ortaklar sınırsız sorumludur. Komandit şirkette ise en az bir ortak sınırlı sorumludur. Sorumluluğu sınırlı olan ortak komanditer ortak, sınırsız olan ortak ise komandite ortaktır. Komanditer ortak şirkete getirmeyi taahhüt ettiği sermaye oranında sorumludur. Bu ortak gerçek kişi veya tüzel kişi olabilirken, komandit ortak ise ancak gerçek kişi olabilir.

Komandit şirketlerin esas sözleşmesinde yer alması zorunlu unsurlar ise şöyledir:

• Ortakların ad-soyadları, yerleşim yerleri ve uyrukları,
• Şirketin komandit niteliği ve komandit ortak(lar) ile komanditer ortak(lar),
• Ticaret unvanı ve merkezi,
• Şirketin konusu,
• Ortakların sermaye borcu niteliği ve miktarı,
• Temsil yetkisi.

Komandit şirketlerin sermayesi paylara bölünebilir. Bu durumda şirket şahıs şirketi yerine sermaye şirketi olur. Şirket ortaklarından biri ya da birileri kolektif ortak gibi sorumluyken, diğerleri ise anonim şirket pay sahibi gibi sorumludur.

Limited Şirket

Belirli bir miktarda sermayeye sahip olan şirketler limited şirkettir. Bu şirketlere sermaye getiren pay sahipleri belirli miktarlarda sermaye taahhüt ederler. Örneğin toplam sermayesi 50.000-TL olan bir limited şirketin 5 ortağı olduğunu ve hepsinin eşit sermaye getirdiğini varsayalım. Bu durumda her ortağın ayrı ayrı 10.000-TL sermayesi olur. Bununla birlikte, şirket sermayesinin 1.000-TL tutarındaki paylara bölünmüş olması da mümkündür. Bu ihtimalin varlığı halinde şirkete ait toplamda 50 pay mevcut olmuş olur. Bu payları ortaklar kendi aralarında istedikleri gibi paylaşabilirler. Mesela beş ortaktan; biri 15, diğeri 5, biri 10, biri 12, diğeri de 18 pay sahibi olsun. Payların eşit olması şart değildir. Bu nedenle ortaklar hisseleri aralarında istedikleri oranda bölüşmekte özgürdür.

Ortakların belirli miktarda payları olmakla birlikte, kural olarak limited şirket sermayesi bölünmezdir. Buradaki paylar yalnızca hesap amacıyla paylara bölünmüştür. Bu nedenle limited şirketin sermayesi bir bütündür.

Limited şirketler, borçlarından dolayı yalnızca malvarlığıyla sorumlu olur. Pay sahipleri de sadece taahhüt etmiş oldukları sermaye payları ile ve şirkete karşı sorumludur. 15.000-TL sermaye taahhüdünde bulunan bir ortak, bu sermayesini şirkete özgülemekle yükümlüdür. Bu şirketlerin ortakları, limited şirketin borcu nedeniyle kendileri ayrıca sorumlu olmazlar. Yalnızca taahhüt ettikleri sermayeyi şirkete getirmek zorundadırlar.

Limited şirketin pay sahiplerinin gerçek kişiler (şahıslar) ve tüzel kişiler olması mümkündür. Mesela bir şirket başka bir şirketin pay sahibi olabilmektedir.

Şirketin sermayesinin belirli bir miktarı geçmesi gerekmektedir. Şu an yürürlükte olan hükümlere göre başlangıç için ortaya konan sermaye en az 10.000-TL olmalıdır. Cumhurbaşkanının bu miktarı 10 katına kadar artırma yetkisi vardır.

Limited şirketler, esasında pek çok yönden anonim şirketlere benzemekle birlikte bazı noktada ayrışmaktadırlar. Anonim şirketlerde asgari sermaye 50.000-TL iken bu miktar limited şirketlerde 10.000-TL’dir.

Şahıs Şirketi ile Limited Şirketin Farkları

Şimdi ise yazımızın ana konusu olan konuya gelelim: şahıs şirketi ile limited şirketin farkları. Yukarıda her iki türü de özet şekilde anlatmaya çalıştık. Her iki şirketin de yerine göre birbirine nazaran avantajları ve dezavantajları vardır. Herhangi biri için daha iyi veya uygun olduğu yorumunu yapmamız mümkün değildir. Ancak durumun gereklerine göre hangisinin sizin için uygun olacağının cevabını bu yazıda bulabilirsiniz.

Tüzel Kişilik

Öncelikle en temel fark yukarıda da açıkladığımız üzere şirketin tüzel kişiliği noktasındadır. Şahıs şirketlerinde tüzel kişilik yoktur. Sermaye şirketlerinden biri olan limited şirkette ise tüzel kişilik vardır. Bunun bir sonucu olarak şirketin borçlarından kimin sorumlu olacağı da şirket türüne göre değişir. Şahıs şirketlerinde bizzat şirketin kurucuları sorumludur. Limited şirkette ise şirket tüzel kişiliğinin sorumluluğu vardır. Bu nedenle, şahıs şirketi ortağının bizzat kendisi şirket borçlarını ödemekle yükümlüdür. Limited şirkette ise ortağın tek sorumluluğu taahhüt ettiği sermayeyi şirkete özgülemesidir. Bunun dışında bir sorumluluğu yoktur.

Şirketin Sona Ermesi

Şahıs şirketi ortağı tacirin iflası, şahıs şirketini de etkiler ve şirket sona erer. Ancak limited şirkette böyle bir durum söz konusu değildir. Ortağın kişisel durumu limited şirketi herhangi bir şekilde etkilemez. Aynı şekilde şahıs şirketi ortağından alacağını tahsil edemeyen alacaklı şirketin iflasını isteyebilir. Fakat limited şirkette aynı durum geçerli değildir. Zira arada farklı bir tüzel kişilik vardır ve alacaklı da husumetini bu tüzel kişiye yöneltir.

Ortak Sayısı

Her iki şahıs şirketi (kolektif ve komandit) için de en az iki ortak olması gerekir. Bir (1) adet ortak kalması halinde şahıs şirketi sona erer. Ancak limited şirketlerde böyle bir zorunluluk yoktur. Bu nedenle tek bir ortak varsa da limited şirket faaliyetlerine devam eder.

Sermaye

Her şirketin ortaya koyması gereken bir sermayesi vardır. Sermaye, şirketin işlerini yürütmesi için gereklidir. Sermaye şirketlerinde asgari bir sermaye sınırı vardır. Limited şirketler için bu miktar 10.000 TL’dir. Şahıs şirketlerinde ise böyle bir durum söz konusu değildir. Bu şirketlerde asgari bir sermaye sınırı yoktur. Sermaye noktasında bir diğer önemli fark ise şudur. Şahıs şirketleri için kişisel emekler ve ticari itibar da bir sermaye kaynağıdır. Ancak sermaye şirketlerinde ve tabi limited şirketlerde bunlar bir sermaye kaynağı değillerdir. Bu nedenle şirkete sermaye olarak konulamaz. Ancak nakit para dışında sermaye yerine geçen başka kaynaklar vardır. Parasal karşılığı olan arsa, ev, araba gibi mallar da sermaye kavramının içine girer.

Şahıs şirketi ile limited şirketin farkları hakkındaki bu yazımız tamamen bilgilendirme amaçlı olup hukuki tavsiye içermemektedir. Hukuki bir uyuşmazlığınız olduğunda uzman bir avukattan profesyonel destek almanızı öneririz.