İçindekiler
5651 Sayılı “İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi Ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkında” kanunda (diğer bir deyişle İnternet Kanunu) tanımlandığı üzere; ”Yer sağlayıcı: İnternet ortamında hizmet ve içerikleri barındıran sistemleri sağlayan veya işleten gerçek veya tüzel kişileri” ifade eder.
Hukuki tanımından farklı olarak tanımlamak gerekirse yer sağlayıcı; paylaşılan içeriklerin kullanıcılara aktarımını sağlayan sunucuları muhafaza etmekle görevlidir.
Yer Sağlayıcı Nedir?
Yer sağlayıcı; kendi nezdinde hizmet verebileceği gibi ticari amaçlı olarak da faaliyet gösterebilen, sunucuları muhafaza etmek ve kullanıma sunmakla görevli gerçek veya tüzel kişilerdir. Örneğin; Facebook, Twitter, Youtube gibi sosyal platformlar birer yer sağlayıcıdır. Forum siteleri de yer sağlayıcıya örnek olarak verilebilir.
Serverları (sunucuları) yer sağlayıcının barındırması kuralının getirilmesi ile siteleri hukuki olarak kontrol altında tutmak amaçlanmaktadır. Kanunen, adli makamlarca verilen içeriklerin kaldırılması kararını uygulama görevi yer sağlayıcıya verilmiştir. Böylece hukuka aykırı içeriklerin yayılması ivedilikle önlenebilecek ve internet ortamındaki paylaşımlar hukuki bakımdan kontrol altında tutulabilecektir.
Yer Sağlayıcının Sorumluluğu
5651 Sayılı kanun gereğince yer sağlayıcıların bazı sorumluluk ve görevleri bulunmaktadır. Bunlardan en önemlisi söz konusu Kanun’un 8. ve 9. maddeleri uyarınca yer sağlayıcının hukuka aykırı olan içerikten haberdar olduğu takdirde bu içerikleri yayından çıkarması zorunluluğudur. Aksi takdirde bizzat yer sağlayıcı, belirli yaptırımlarla karşılacaktır. Böyle bir sorumluluğun verilmesindeki sebep ise internet ortamında paylaşılan içerikleri kontrol altında tutarak hukuka aykırı olan içeriklerin kaldırılmasını kolaylaştırmaktır.
Yer sağlayıcının sorumlulukları, İnternet Kanunu ve ilgili yönetmelikler ile düzenlenmiştir.
Yer Sağlayıcı Faaliyet Belgesi
Gerçek veya tüzel bir kişi, yer sağlayıcı olarak faaliyet göstermek istediğinde, kanunun belirttiği üzere yer sağlayıcı faaliyet belgesi edinmelidir.
Belge alınmadığı takdirde, erişim sağlayıcı yer sağlayıcının internetteki tüm faaliyetlerini durdurma yetkisine sahiptir. Faaliyet belgesi edinmek isteyen yer sağlayıcı, BTK resmi internet sitesinde hesap oluşturarak öncelikle online başvuru yapmalıdır. Online başvuru tamamlandıktan sonra, ekte bulunan dilekçenin çıktısı alınıp fiziki olarak doldurmak gerekmektedir. Ardından BTK resmi internet sitesindeki adrese bir hafta içerisinde posta yoluyla gönderilir ve yahut elden teslim edilebilir. Kurum tarafından bir ay içesinde olumlu veya olumsuz dönüş sağlanacaktır. Başvurudaki belgelerin eksiksiz doldurulması gereklidir. BTK nezdindeki e-devlet entegrasyonu, süreçleri hızlandırmış ve kolaylaştırmıştır.
Faaliyet belgesi almak isteyen yer sağlayıcı, yalnızca bir başvuru yapabilir. Diğer bir deyişle her gerçek veya tüzel kişi yalnızca bir faaliyet belgesine sahip olabilir.
İlgili yönetmelikte düzenlendiği üzere Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olmayan gerçek veya tüzel kişiler bakımından, yer sağlayıcı faaliyet belgesi için başvuru yapmak istenmesi durumunda, T.C.vatandaşı olan yetkili bir gerçek veya tüzel kişi aracılığıyla başvuru yapma koşulu aranmaktadır.
Yer sağlayıcı faaliyet belgesi, düzenlendiği tarihten itibaren 5 yıl geçerli olmakla birlikte beş yıllık süre dolduğunda yenilenebilir.
Kapatılan Telekomünikasyon Kurumu tarafından yayınlanan Erişim Sağlayıcılara Ve Yer Sağlayıcılara Faaliyet Belgesi Verilmesine İlişkin Usul Ve Esaslar Hakkında Yönetmelik, yer sağlayıcılara faaliyet belgesi verilmesine ilişkin usul ve esasları düzenlemektedir. Son dönemde BTK nezdinde de güncel birçok gelişme ve değişme yaşanmıştır. Bu nedenle usul ve esaslara uygun bir şekilde faaliyet belgesine sahip olmak için Bilişim Hukuku alanında uzman bir avukata danışmakta yarar vardır.
Yer Sağlayıcı Yükümlülükleri
Her şeyden önce yer sağlayıcının, faaliyete geçmek için faaliyet belgesine sahip olması gerekir. Faaliyet belgesinin bulunmaması durumunda ağır idari para cezaları ile yaptırım uygulanacaktır.
Yer sağlayıcının iletişim bilgilerini güncel ve eksiksiz olarak kullanıcılara bildirim yükümlülüğü bulunmaktadır. Kendi internet sitesinde bu bilgileri kullanıcıları ile kişilerin irtibat kurabilmesi adına iletişim bilgilerini paylaşmak zorundadır. Aksi halde 2 bin ila 10 bin Türk Lirası arası idari para cezası yaptırımı ile karşılaşacaktır.
Yer sağlayıcı, gerek adli makamlar gerek Başkanlık veya haklarının ihlal edildiğini ihbar eden kişiler tarafından haberdar edildiğinde, eğer engelleme imkanı varsa söz konusu hukuka aykırı yayını kaldırmak ile yükümlüdür. Bu sisteme uyar-kaldır sistemi denmektedir. Yer sağlayıcı, hukuka aykırı içerikten haberdar olmasına rağmen yükümlülüklerini yerine getirmezse idari yaptırımlarla karşı karşıya kalabilmektedir.
İçeriklerin, katalog suçlar olarak bilinen suçları oluşturduğuna ve hukuka aykırı olduğuna dair makul şüphenin bulunması yeterlidir.
Kanundaki bu düzenleme dışında yer sağlayıcının içerikleri kontrol etme gibi bir yükümlülüğü bulunmamaktadır. Ancak bir bildirim varsa ve bildirim göz ardı edilmişse ilgili kanunun sekizinci ve dokuzuncu maddelerine göre 500 ila 3000 gün arası adli para cezası yaptırımı ile karşı karşıya kalınabilir.
Mahkemeler, adli makamlar, Bakanlık veya Başkanlık yer sağlayıcıdan içerik ve benzeri konularda çeşitli bilgileri isteyebilir. Yer sağlayıcı, istenen bu bilgileri vermek ile yükümlüdür. Aynı zamanda adli makamların uygun gördüğü gerekli tedbirleri alma yükümlülüğü bulunmaktadır.
Kanuna göre, sunuculardaki trafiği, IP adreslerini 6 ay süre ile saklamak ve bu süre içinde verilerin gizliliğini korumak ile sorumlu tutulmaktadır.
Yer sağlayıcı, BTK’ya bildirimde bulunarak BTK websitesindeki listede yer almakla yükümlüdür. Aksi halde 10 bin ila 20 bin Türk Lirası arası idare para cezası yaptırımı uygulanabileceği hükmedilmiştir. Listede yer alan yer sağlayıcıların, düzenli olarak (6 ayda bir) BTK’ya rapor sunma yükümlülüğü de bulunmaktadır.
Yükümlülüklerini yerine getirmeyen yer sağlayıcıların faaliyet belgeleri iptal edilebilir.
Yer Sağlayıcı Bildirimi
Faaliyet belgesi alan yer sağlayıcı, BTK Yer Sağlayıcılığı Bildirim Arayüzü üzerinden başvuru yaparak bildirimde bulunmalıdır. Bildirim başvurusu kabul edildiği taktirde BTK resmi websitesinde yer sağlayıcıya numara vererek listeye alacaktır. Yer sağlayıcı listeleri, ticari yer sağlayıcılar ve kendi bünyesinde yer sağlayıcılar olarak ikiye ayrılmaktadır. Bildirimi kabul ederek listede yer alan gerçek veya tüzel kişiler yer sağlayıcı olarak görev yapmaya hak kazanmaktadır. Bildirimde bulunulmadığı halde Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu Başkanı tarafından yüklü miktarda adli para cezası yaptırımı söz konusu olacaktır.
Yer sağlayıcı olmak ve faaliyet belgesi ile BTK bildirimleri ile ilgili daha fazla bilgi sahibi olmak için Bilişim Hukuku avukatı desteğinden yararlanabilirsiniz.
Yer Sağlayıcı ve İçerik Sağlayıcı Farkları
İçerik sağlayıcı, internet ortamında paylaşılan bilgi veya verileri direkt üreten gerçek veya tüzel kişi iken yer sağlayıcı bu içerikleri barındıran sunucuları yöneten gerçek ve tüzel kişilerdir.
Tabii olduğu bazı yükümlülükler ve kurallar farklılık gösterir. Yer sağlayıcı ve içerik sağlayıcıların sorumlulukları 5651 Sayılı kanun ve ilgili yönetmelikler ile kanun koyucu tarafından belirlenmiştir. Hukuki sorumluluk bakımından ciddi farklar bulunmaktadır. Yer sağlayıcı, faaliyet belgesi alması gerekirken içerik sağlayıcının üye olduğu sitelerde paylaşım yaparken herhangi bir faaliyet belgesi almasına gerek yoktur. Örneğin bir internet sitesindeki yazıyı yazan ve paylaşan içerik sağlayıcı, karşı karşıya kaldığı uyuşmazlık durumunda doğrudan sorumlu olacakken yer sağlayıcının müteselsilen sorumluluğuna gidilemeyecektir.
Yer sağlayıcı ve içerik sağlayıcı arasındaki en önemli fark hukuki zeminde ortaya çıkmaktadır.
İçerik sağlayıcı, içeriklerini hukuki zemine uygun üretmesi gerekirken yer sağlayıcının böyle bir sorumluluğu bulunmamaktadır.
Örneğin sosyal medya platformu olan Twitter bir yer sağlayıcı iken, Twitter’a üye olarak bu platformu kullanan kişiler içerik sağlayıcıdır.
